Öyküleri kadar deneme yazılarıyla da tanınan Onur Çalı, 2015 yılından bu yana yazıp Parşömen Edebiyat’ta yayımladığı İthaki Yayınları etiketiyle raflarda yerini alıyor.
Çalı ile bu vesileyle görüştük. Kendisine dünyaların nasıl oluştuğunu, Parşömen Edebiyatının nasıl gittiğini ve son zamanlarda neler yaptığını sorduk.
‘YAZARAK DÜŞÜNebilen BENİM’
Günlük yazma fikri ve “dün” kelimesi nereden geldi?
Temmuz 2015’te günlük yazmaya başladım. Yazarak düşünebilen bir insanım. Bir “şey” hakkında yazmadıysam, kendimi o şey hakkında düşünüyor saymıyorum. Kitaplar, filmler, geçirdiğimiz günler… Bunları ve daha nicelerini biraz anlamam için yazmam gerekiyor.
Yazılan her şey, yayınlanan her metin artık geçmişe damgasını vuruyor. Dünün adı buradan geldi.
Peki, kitap yapım süreci hakkında neler söylemek istersiniz? Kitaptaki dünyaları nasıl seçtiniz?
Kitaptaki günlükler 2015-2020 yıllarında yazdığım günlüklerden. Bütün yapmaya çalıştım. Aslında Parşömen Edebiyatı’nda yayınlandığında böyle bir tasarım var. Muhtemelen bu yüzden günlükleri “günlük-deneme melez metinleri” olarak adlandırmam. Çünkü klasik günlükten farklı olarak onları bölümlere ayırıp her birine bir başlık veriyorum. Böylece her biri farklı bir metin veya bir deneme olarak okunabilir.
“The Chronicles” ilk olarak Scroll’da yayınlandı. Basılı bir kitapta dijital yayıncılığın bazı olanaklarından (resim veya bağlantı paylaşmak gibi) yararlanmak zordur. O yüzden elenenler oldu doğal olarak.
‘The Journals’ dizi olarak yayınlanmaya devam edecek mi?
Şu an 190. günü yazıyorum. İlk 150’den bir seçim yayınlandı. Tabii ki daha fazlasını görmek isterim.
Dunlükler, Onur Çalı, 128 sayfa, İthaki Yayınları, 2023.‘SOSYAL OLAYLAR BİREYSEL HAREKETLERİMİZİ ETKİLİYOR’
Günlük dolaylı olarak sadece yazarın kişisel geçmişini değil, aynı zamanda yazarın yaşının tarihini de belgeliyor. Buradan hareketle kişisel olan her şey toplumsaldır ve toplumsal olan kişiseldir diyebilir miyiz?
Bireysel olarak deneyimlediğimiz her şeyi bu toplumda yaşıyoruz. Bunun dışında düşünülemez. Orta Doğu’daki aşk ile Finlandiya’daki aşk bire bir olur muydu? Sosyal olaylar elbette bireysel davranışlarımızı da etkiler. Günlüklerde ne kadar kişisel şeyler yazsa da yazarın yaşadığı döneme bir okuyucu olarak şahit oluyoruz.
Günlükleri, mektupları gibi kişisel yazılarını okumadan bir yazarı (varsa) anlamanın mümkün olmadığını düşünüyorum. Ne dersiniz?
Bir yazarın yayımladığı ya da yayımlanmasına izin verdiği eserlerini yaşarken okumanın yeterli olduğunu düşünüyorum. Bir yazarı anlamak için başka bir şeye gerek yoktur. Ama gönüllü olarak yayınladığı günlüklerini ve mektuplarını okuyabiliyorsak doğal olarak şanslıyız. Onu daha iyi tanıyoruz.
‘PARŞÖMAN 16 YILLIK BİR DERGİ’
Yazar olmanın yanı sıra “Parşömen Edebiyatı” adlı bir edebiyat sitesi yönetiyorsunuz. Bize Scroll’da ne yaptığınızı anlatır mısınız?
Parchment 16 yıldır çıkan bir dergi. Güzel metinler yayınlamaya çalışıyoruz. Birçok farklı kategoride yayınlarımız bulunmaktadır. Hepsini tek tek sıralamayayım, Parşömen Edebiyatı’nı ziyaret eden okur bunu görecektir. Ekonomik zulümler var, normalde çok önceden bırakmam gerekirdi, Scroll’u kapattım. Ama sigara gibi gazeteciliği de bırakmak kolay değil.
Şunu da eklemeliyim: The Parchment kendi okurlarının maddi desteğiyle ayakta duran bir dergi. Hepimizin yoksullaştığı bir dönemde bunun ne kadar pahalı olduğunu söylememe gerek yok sanırım. Kreosus platformundaki hesabımız üzerinden Parchment’e maddi destek sağlayan okuyucularımıza bir kez daha teşekkür ederim.
Bize önereceğiniz günlük ve anı kitapları var mı?
Dünlükler’de sıkça bahsetmiştim, merak edenlere Melih Cevdet Anday’ın ‘Akan Zaman Duran Zaman’ kitabını önerebilirim.
Son zamanlarda ne yapıyorsun? Bizim için sofranızda neler var?
Yaşadığımız büyük felaketten sonra ancak kitaplara dönebildim. Petros Markaris’in ‘Kostas Haritos’ polisiye romanları yeniden basıldı, okuyorum.
Burası Türkiye, uzun vadeli planlar yaparken dikkatli olmayı insan belli bir yaşa geldiğinde öğreniyor. Bir aksilik olmazsa sonbaharda bir deneme kitabım çıkacak.
